Duydum Ki Bir Kızın Olmuş 1

Türkü, Türkiye’nin sözlü geleneğinde, bir ezgi ile söylenen ahali şiirlerinin her çeşidine verilen ad. Türkü sözcüğü, Türk adının sonuna, dikkat eki olan “î” ekinin getirilmesiyle ortaya çıkmıştır. “Türkî”, Türk ile müteallik ve Türk’e özgü mazmunında da kullanılır.

Türkü, kendine özgü ve belirli bir ezgi ile söylenen, hece ölçüsüyle hatlan ve zamanla anonimleabat bir nazım biçimidir. Türküler asıl murabbaklerle, onu izleyen nakaratlardan oluşur. Türkülerdeki murabbaklere (üçlük veya ikilik bile mümkün) “bent” adı verilir. Nakaratlar ise ahali dilinde “rabıt” ve “kavuştak” olarak adlandırılır. Kavuştaklar her ezgiden sonra tekrar edilen ikilik (evet da daha çok) dizelerdir.

Türkünün belirli bir şekli yoktur. Bir koşma, bir semai, bir destan evet da herhangi bir ahali şiiri türkü ezgisiyle söylendiğinde türkü olur. Bu yüzden türkü tipinin en sarih özelliği melodisidir. Türküler hece ölçüsünün her sözıbıyla söylenir. Doğrusu hece sayısı bakımından bir sınırlama olmaz.

Türkülerin balaban çoğunluğu anonimdir evet da ağızdan ağza söylenirken söyleyeni kaybolmuşdolaşma. Türküler bu şekilde ahaliın malı olurlar ve ahaliın her kesimine seslenme fail sanatçılar aracılığıyla albümlerde, konserlerde ve canlı performanslarda kullanılan yaygın bir çalgı türüdür. Türküler çoğu yol, bir huy vakaı evet da bir kahramanlık karşısında doğar ve yayılırlar. Türküler, doğdukları bölgenin özelliklerini koruyamazlar. Taşındıkları bölgelerde kişilerin, yer adlarının, ayrıca mevzuların üstelik değişmiş olduğu görüldüğü derunin, nerede doğduklarını saptamak canleşir.

Mahmut Ragıp Gazimihal, ezgilere bakarak usulsüz ve usullü koşukler olarak dü tefrik yapar. Usulsüz olanlar; divan, bozlak, koşma, hoyrat ve Çukurova’yı derunine düz uzun havalardır. Usullü olan koşukler grubunda ise ekseriya oyun havaları yer aldatmaır ki bunlara Konya’da oturak havası, Şanlıurfa’da gücenmiş alım adı verilmektedir.

Türklerde davranışlenen konulara bakarak bile sınıflama karşılayıcı yazarlar vardır. Konularına bakarak koşukler:

Ninniler
Çocuk koşukleri
Doğa koşukleri
Aşk koşukleri
Kahramanlık ve askerlik hizmeti koşukleri
Resim koşukleri
İş koşukleri
Mukabillıklı koşukleri
Ölüm koşukleri (Ağıt)
Oyun koşukleri
Tab ve efsanevi koşukleri
Zeybek havası ve derebeyi koşukleri
Cinayetler ve yaraklı olaylarla alakalı koşukleri
Güldürücü koşukleri