Tarih Bilimi Nedir 6

Gün, geçmiş zamanın incelenmesi bilimidir.[2] “Gün”, geçmiş zamanda olan vakaların incelenmesinin yanı rabıta, bu olaylarla müteallik bilgilerin aptalfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile bile ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan yahut ölümlü-dışı farkı gözetmeksizin, önem ve devir aralığının kestirildiği bir geçmiş devir dilimde, saik-sonuç ilişkisi kurup, vesika ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir bilimsel nitelikli disiplin olan tarih, rastgele bir bilim kümesine dahil edilmez; çünkü tarih, her kayranın geçkinini inceleyebilecek kadar geniş bir disiplindir. İnsanlık geçkini hanek konusu olduğunda, edebiyatın icadından önceki zamanlara “tarih öncesi” denir.

Günî inceleme, geçmiş zamandaki vakalara değgin bütün bilgilerin, vakaların vuku bulduğu dönemin şartları delik önüne düzenınarak, olanaklı olduğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Gün, yaşanmış olan vakaların bir daha yaşanabilmesi gibi bir muhtemellık olmadığından tabiat bilimlerindeki gibi deney ve gözleme dayanamaz.

Gün sözcüğünün Batı dillerindeki hissedar içinlığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (demeı “tahkikat”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, bilgi iktibas kanalıyla fen edinme anlamlarında kullanılan lafız, Attika lehçesinde görerek, şahit olarak bilme anlamlarının yanı rabıta çok daha geniş bir deme hapishaneğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve efsanevi bilgisi ve hatta giderek tabiat bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın tanımıyla tarih, “doğrulanmış olgular kümesi”nden ayrıksı bir şey bileğildir.[5]